Beyond the Black Box anno 2021 – “Stoppen was geen optie”

Na twee succesvolle edities Beyond the Black Box zijn de Brakke Grond, C-TAKT en SoAP het wel gewend om ‘out of the box’ te denken. Met de verlengde lockdown werd de creativiteit van zowel makers als organisatoren tot het uiterste gerekt.

In de zomer lag er al een prachtig transdisciplinair programma klaar, maar vanwege al die intelligente, gedeeltelijke en harde lockdowns wordt duidelijk dat Beyond the Black Box in z’n geplande vorm niet door kan gaan. Stoppen was voor artistiek projectleiders Suzanne Sanders en Selm Wenselaers geen optie. Suzanne: “Misschien moet het anders, kleiner of online – we blijven zoeken naar manieren om door te gaan! Om de jonge makers te kunnen blijven ondersteunen, hun werk te presenteren, door te ontwikkelen, en om het gesprek over hybride werk verder te brengen.”

Hoe organiseer je een festival in een landschap waar de regels dan weer versoepeld en dan toch weer aangescherpt worden?

Selm: “Een van de grootste uitdagingen van de afgelopen periode was om de gezamenlijkheid te bewaken en iedereen betrokken te houden. Een van de uitgangspunten van Beyond the Black Box is dat we het samen doen: het is een feestje van makers en de partners (C-TAKT, SoAP Maastricht en de Brakke Grond). Het idee is dat je verder gaat dan enkel een voorstelling programmeren of spelen, en dat je je heel erg bewust bent van de context. Samen draag je daar zorg voor. Je zoekt zoveel mogelijk met elkaar de middle ground: wat heeft het werk nodig en wat kunnen we voor elkaar betekenen?”Suzanne: “We hebben het festival echt een paar keer helemaal moeten her-denken. Dat heeft een enorme wendbaarheid van de makers gevraagd: er lag al een programma, ze hadden plannen ingediend, maar plotseling moest alles aangepast worden. Daarom was het zo belangrijk voor ons om ze bij de organisatie betrokken te houden. Om constant het gesprek met ze te blijven voeren. Wij wilden heel graag zeggen: ‘Dit zijn de kaders, stel hier binnen voor wat jij wilt doen en onderzoeken: wij ondersteunen je, het maakt niet uit wat het is!’ Maar we konden steeds geen helderheid bieden over het kader: kan het gedeeltelijk live, of moet het volledig online.”

“We zijn altijd blijven zoeken naar wat er wel kan”

Selm Wenselaers

Selm: “We zijn altijd blijven zoeken naar wat er wel kan. De makers zijn meegegaan in die zoektocht en dat is niet zo evident. Het vergt uithoudingsvermogen en een grote mate van flexibiliteit. Er is niemand afgehaakt terwijl dat best had gekund. Ik had heel erg begrepen als iemand had gezegd: ‘Ik doe even niet meer mee.”In november ligt er een nieuw festivalplan klaar: een hybride tussenvorm, gedeeltelijk on- en offline, maar een maand later blijkt het offlineprogramma niet langer mogelijk. De organisatie wordt gedwongen om beyond de Brakke Grond te denken: het festival zal online plaats moeten vinden. Maar zoals van een festival als Beyond the Black Box te verwachten valt, worden ook de conventies van die online ruimte bevraagd en uitgedaagd.Suzanne: “We hebben de hele tijd het belang volgehouden dat het zowel qua inhoud als qua en vorm ‘Beyond the Black Box’ moet zijn. Wat we koste wat kost hebben vermeden is dat makers alleen maar registraties in gingen dienen. We hebben gevraagd: hoe kun je bij jouw hybride praktijk de virtuele ruimte betrekken? Alle makers op Beyond the Black Box hebben een praktijk waarbij ze gewend zijn voorbij de grenzen van hun eigen discipline te kijken. Het opzoeken van de virtuele ruimte is een nieuwe realiteit. Een realiteit waar heel veel mensen nu mee bezig zijn.”

“Het opzoeken van de virtuele ruimte is een nieuwe realiteit”

Suzanne Sanders

Selm: “Sommige van de werken lenen zich er beter toe en maken de transitie naar online gemakkelijker dan de ander. We blijven zoeken naar wat het medium betekent en hebben er een Zoom-dramaturg bijgehaald: Luc de Groen. Een aantal makers, zoals Sien Vanmaele met haar kookworkshop, zijn al erg geoefend in zoom, maar voor veel makers is het medium nieuw. Samen met Luc proberen we ze er zoveel mogelijk in te begeleiden. We zoeken naar vormen waarin de ontmoeting tussen maker en publiek ook online kan plaatsvinden.”Suzanne: “We creëren voor Beyond the Black Box een online streamingsplatform met meerdere belevingsniveaus. Er is een online tentoonstellingsruimte, en er is een doorlopende stream waarin hybride werken afgewisseld worden met gesprekken. We hebben er een integraal geheel van proberen te maken, waarin de discussie ontstaat rondom het werk. We hebben Q&A’s met makers, besteden aandacht aan hybride kunstkritiek en voeren het gesprek over hybride praktijken.”Voor Beyond the Black Box 2021 dagen dertien transdisciplinaire makers niet langer de zwarte doos uit, maar bevragen ze de kaders van een nieuwe realiteit: de virtuele ruimte. Wanneer stoppen geen optie is, kunnen we niet meer om die realiteit heen.

In opdracht van Vlaams Cultuurhuis de Brakke Grond

Beyond the Black Box anno 2021 – “Stoppen was geen optie” In gesprek met artistiek projectleiders Selm Wenselaers en Suzanne Sanders

Hoe organiseer je een festival in een landschap waar de regels dan weer versoepeld en dan toch weer aangescherpt worden?

Leave a Reply Cancel reply